52  سال دوندگی در جاده داوطلبی

به گزارش تارنمای اطلاع رسانی جمعیت هلال احمر؛ ۱۴ آذر «روز جهانی داوطلب» (IVD) نام گرفته است. «سازمان ملل متحد» در سال ۱۹۸۵ (۱۳۶۴) برای نخستین‌بار این روز را با نام کامل «روز جهانی داوطلب در راه توسعهٔ اقتصادی و اجتماعی» معرفی کرد.

هدف از نام‌گذاری این روز، ترویج فعّالیت‌های داوطلبانه در سازمان‌ها و گروه‌های بزرگ و یا حتی نهادهای کوچک‌تر محلی است. سازمان ملل با نام‌گذاری این روز، نقش برجستهٔ داوطلبان را در دستیابی به هدف‌های توسعهٔ پایدار در سطح محلی، ملّی و جهانی یادآور شده‌ است.

«UNV» یا همان برنامهٔ داوطلبان سازمان ملل متحد نیز هر سال با انتخاب یک شعار و موضوع، نقش نیروی داوطلب را در دست‌یابی به صلح و توسعهٔ ملّی و جهانی به‌روشنی بازتاب می‌دهد. اما افزون بر کارکردهای چشم‌گیر گروهی و اجتماعی، داوطلب شدن در فعّالیت‌های گوناگون، احساس ارزش‌مندی و اعتماد به‌نفس را در فرد زنده می‌کند و این نیرو به دیگر گروه‌های داوطلب نیز گسترش می‌یابد.

انجام دادن فعالیت‌های داوطلبانه، فرصتی را برای پذیرش انسان‌ها در بستر بزرگ‌تری از جامعه، به ارمغان می‌آورد. داوطلبان با اختصاص زمان و مهارت‌شان به این کار، به سودمندی و نقش سازندهٔ خود در جامعه پی خواهند بُرد. با ترویج نیروی داوطلب در فرهنگ یک کشور، کم‌کم احساس هم‌بستگی و پذیرش جمعی، در میان افراد جامعه پدیدار خواهد شد.

تشکیل سازمان داوطلبان در ایران

مجمع عمومی سازمان داوطلبان جمعیت هلال احمر در سال 1350 تشکیل شده است، این مجمع با هماهنگی اعضا و داوطلبان در همان سال نیز اقداماتی چون خرید اوراق مربوط به ساختمان‌های عمومی، کمک به بیمارستان کودکان مسعودی و کمک به زلزله زدگان گناباد را انجام داد. در شهریور سال 1352 شورای عالی سازمان داوطلبان تشکیل و اقدام به تصویب و ابلاغ آیین نامه سازمان داوطلبان کرد. 

مشارکت وسیع و گسترده در فعالیت های ستاد جذب کمک های مردمی‌برای جبهه‌های جنگ، برپایی 16 ستاد دائمی، ده‌ها پایگاه سیار و صدها پایگاه جمع آوری کمک های مردمی در تهران و شهرستان­های کل کشور به منظور جمع آوری، بسته بندی و ارسال کمک­های نقدی و غیرنقدی مردم به جبهه‌های جنگ، جمع آوری کمک های مردمی و ارسال آن برای مناطق زلزله زده، کمک به بیماران محروم و بی بضاعت و انجام هماهنگی با مراکز درمانی جهت درمان آنان،  ارائه کمک­های معیشتی به جنگ زدگان مناطق جنگی کشور از جمله فعالیت های سازمان داوطلبان تا پایان جنگ تحمیلی بود.

اداره کل امور داوطلبان هلال احمر تا دهه 70 با تغییر و تحولات زیادی همراه بود. بعد از پایان جنگ و در سال های پس از 1370 این فعالیت ها رنگ و بوی دیگری به خود گرفت و فعالیت اداره کل امور داوطلبان معطوف به کمک رسانی به مددجویان و آسیب دیدگان بوده و خدماتی چون ارائه مواد غذایی و پوشاک، لوازم التحریر، دعوت و پذیرایی از نیازمندان و مددجویان در مناسبت های خاص، اعزام بیماران محروم به مراکز درمانی و پیگیری درمان آنان، ارائه خدمات مددکاری و مشاوره به مددجویان، جمع آوری کمک­های مردمی و اهداء آن به آوارگان را انجام داده است.

براساس ساختار جدید جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی‌ در سال 1379، سازمان داوطلبان هلال احمر تشکیل شد و مأموریت یافت تا با استفاده از خدمات داوطلبانه، حلقه اتصال میان نیاز نیازمندان و توان توانمندان باشد. بر این اساس ماموریت ها و اهدافی پیش روی آن قرار گرفت که در ادامه این گزارش می خوانید.

ماموریت سازمان داوطلبان

سازمان داوطلبان با بیش از نیم قرن تجربه در اقدامات بشردوستانه و حمایتی در راستای اهداف کلان جمعیت و توسعه فرهنگ داوطلبی در راستای ارتقای سطح فرهنگ داوطلبی در جامعه، تامین نیروی انسانی ماهر و متخصص داوطلب در راستای اهداف و ماموریت های  جمعیت، تامین منابع مالی در راستای اهداف و ماموریت های جمعیت از طریق مشارکت های مردمی و انجام  اقدامات بشردوستانه در راستای ارزش های نهضت گام برمی دارد.

اهداف این سازمان نیز ارتقای سطح فرهنگ داوطلبی در جامعه، تامین نیروی انسانی ماهر و متخصص داوطلب، تامین منابع مالی از طریق مشارکتهای مردمی و اقدامات بشردوستانه در راستای ارزش های نهضت است.

خدمات سازمان داوطلبان

جذب و سازماندهی نیروی انسانی داوطلب، ارایه خدمات حمایتی به نیازمندان، نذر آب، راه اندازی خانه‌های هلال، سفره‌های مهربانی، طرح سلامت یار، پنجره‌های امید، طرح یلدانه، اهدای خون، راه اندازی باشگاه مددکاران اجتماعی، طرح مشارکت اجتماعی ایرانیان و راه اندازی و توسعه بانک امانات تجهیزات پزشکی از جمله خدماتی است که در حال حاضر سازمان داوطلبان به جامعه هدف خود ارائه می دهد.

داوطلبان هلال احمر و شاخصه‌های آن‌ها

داوطلبان هلال احمر اشخاصی هستند که به اصول جمعیت احترام گذاشته و در قالب گروه‌های داوطلبی مهارت، هدایت، حمایت و مشارکت به صورت سازماندهی شده خدمات مربوطه را ارایه می‌کنند. 

براساس تعریف فدراسیون بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر داوطلب کسی است که با میل و رغبت و انگیزه شخصی قوی، برای ارائه خدمت به همنوع خود و بدون هیچ گونه دستمزد و یا چشمداشتی اعلام آمادگی می‌کند. داوطلبی وسیله ای است که فرد یا گروه از آن سود می جویند تا از اصول بنیادین نهضت یعنی خدمت داوطلبانه را محقق سازند.

داوطلبی در نهضت صلیب سرخ و هلال احمر، فعالیتی است که انگیزه آن اختیار آزاد فرد داوطلب است، نه آرزوی کسب منافع مادی یا مالی یا فشار اجتماعی، اقتصادی یا سیاسی که بر او تحمیل شده باشد و هدف آن هم ارائه خدمات به مردم آسیب پذیر یا اجتماعات آنها است، داوطلب صلیب سرخ و هلال احمر موظف است، در راستای اصول اساسی نهضت بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر عمل کرده و به ترویج آن اصول کمک کند، به مقررات استفاده از آرم احترام بگذارد و از استفاده نادرست از آن خودداری کند. داوطلب هلال احمر باید وظایف خود را بدون هیچ گونه تبعیضی از لحاظ ملیت، نژاد، جنس، دیدگاههای سیاسی یا عقاید مذهبی انجام دهد، به تمام افراد احترام بگذارد.