لزوم اشاعه فرهنگ کتابخوانی همراه با ارائه راهکار

در عصر حاضر، توسعه فرهنگی پایه و اساس سایر ابعاد توسعه در یک جامعه به شمار می رود و از مهم ترین معیار های ارزیابی آن، میزان مطالعه و کتاب خوانی مردم است که دستیابی به آن امکان پذیر نیست مگر آن که تمامی سیستم ها به همکاری نظام آموزشی بیایند.
در دین مبین اسلام نیز همواره بر جایگاه کتاب و کتابخوانی تاکید فراوان شده است. اسلام تنها دینی است که معجزه آن کتاب و نخستین پیام آن امر به خواندن است. همچنین خداوند در قرآن به قلم سوگند خورده و سوره‌ای را نیز به همین نام نازل کرده است. علاوه بر این، احادیث متعددی در تبیین اهمیت کتابخوانی در سیره معصومین به چشم می خورد، تا جایی که پیشوایان بزرگ اسلام مطالعه و تفکر را یک فریضه برای امت دانسته اند.
از حضرت محمد (ص) نقل است که فرمودند: «آن گاه که قیامت شود، قلم عالمان با خون شهیدان سنجیده می شود و قلم دانشمندان بر خون شهیدان برتری می‌یابد». امام صادق (ع) نیز فرموده است: «بنویس و دانش خود را در میان برادران دینی به وسیله کتاب منتشر ساز و هنگامی که زمان مرگت فرا رسید، نوشته های خود را برای فرزندانت به عنوان میراث واگذار کن.»
در تمامی جوامع بشری یکی از مهم ترین روش های انتقال دانش و آگاهی، کتاب می باشد که می تواند زمینه پیشرفت های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی یک جامعه را فراهم آورد. در واقع کتاب را می توان دریچه ای به سوی توسعه، پیشرفت و تکامل یک جامعه دانست.
وضعیت کتاب و کتابخوانی در ایران یکی از دغدغه های مهم مقام معظم رهبری در چند سال گذشته بوده است، ایشان همواره توجه جدی به کتاب داشته اند و در مناسبت های مختلف، بیاناتی را در زمینه فرهنگ کتابخوانی و مطالعه ایراد فرموده اند. ایشان درباره نقش برجسته و سازنده کتاب و کتابخوانی بیان می فرمایند: «در اهمیت عنصر کتاب برای تکامل جامعه انسانی، همین بس که تمامی ادیان آسمانی و رجال بزرگ تاریخ بشریت، از طریق کتاب جاودانه مانده‌اند و روابط فرهنگی جامعه بشری نیز، از پویش کتاب و مبادلات فرهنگی تقویت شده‌اند.»
ایشان در بخش دیگری از سخنان خود بر لزوم مطالعه درست و مفید تاکید کردند که :« لزوماً هر کتابی مفید نیست و هر کتابی غیرمضر نیست. بعضی کتاب‌ها مضر است. این یک خوراک معنوی است؛ اگر فاسد بود، اگر مسموم بود، اگر مضر بود، ما به عنوان ناشر، به عنوان کتابدار، به عنوان کتابخانه‌دار، به عنوان متصدی پخش، حق نداریم این را در اختیار افرادی قرار بدهیم که آگاه نیستند.»
همچنین ایشان در مورد ترغیب جوانان به کتابخوانی بیان می کنند: «باید مردم و جوان‌ها را تشویق به کتاب‌خوانی و نخبگان را تشویق به تولید کتاب کرد و شاید بتوان در محل‌های نمازجمعه در هر شهر، مرکز ارایه و نمایش کتاب‌های خوب و به‌روز و مطلوب ایجاد کرد.»
با توجه به اهمیت ترویج فرهنگ کتابخوانی، مردمی کردن و ایجاد انگیزه در یکایک افراد جامعه، در ادامه برخی از راه های تبلیغ و گسترش این فرهنگ نیکو به طور خلاصه بررسی می شود:
 • ایجاد آگاهی در افراد، با استفاده از امکانات تبلیغاتی مختلف مانند تابلوهای اعلانات، بروشورها ، مجلات و رسانه های جمعی
•  تقویت، گسترش و به روزرسانی کتابخانه ها و تامین نیازمندی های آن ها
 • آموزش افراد مرتبط با کتاب، کتابخانه ها و کتابداران از طریق تهیه جزوات آموزشی و برگزاری کارگاه های آموزشی متمرکز کشوری و استانی
 • برگزاری نمایشگاه های کتاب در ایام مختلف سال و فروش کتاب و سایر محصولات فرهنگی با قیمت مناسب
•  حمایت از ناشران، مولفان و نویسندگان با ارایه تسهیلات، خرید و معرفی آثار و...
•  تعیین حداقل استاندارد (ابزار، امکانات، نیروی انسانی، فضا و...) برای ایجاد جذابیت وارد شدن و مطالعه در کتابخانه ها
 • تشکیل کمیته های کارشناسی انتخاب کتاب به منظور سطح بندی کتب موجود و ارایه سیر مطالعاتی در موضوعات مختلف
 • احیای سنت وقف کتاب و امکانات مورد نیاز پژوهش و مطالعه در جامعه
اگرچه تمامی راهکارهای بالا برای ایجاد انگیزه و جلب افراد به مطالعه کاربردی است اما عزم و همت مسئولان فرهنگی جامعه برای عملی کردن این راه حل ها نیز ضروری است.
و در پایان باید به این مسئله اشاره کرد که اگر فرهنگ کتاب و مطالعه در جامعه‌ی ما بیش از پیش رونق پیدا کند و مردم به کتابخوانی ترغیب شوند، بدون شک شاهد توسعه و گسترش روز افزون کشور عزیزمان ایران خواهیم بود.

پایگاه اطلاع رسانی حوزه نمایندگی ولی فقیه در هلال احمر