ویژگی‌های شب قدر از نگاه قرآن

نود و هفتین سوره قرآن کریم سوره قدر نام دارد. این سوره در دوران مکه بر پیامبر نازل شده است و عدد آیات آن از پنج بیشتر نیست اما به رغم اختصار متن آن دارای مفاهیم بس بلند و متعالی است این مفاهیم عمدتا پیرامون یک محور اساسی تمرکز یافته و آن موضوع شب قدر است.

از ظواهر آیات کریمه این سوره، ویژگی‌های شب قدر به شرح ذیل استفاده می شود:

۱-نزول قرآن از جانب خداوند متعال در این شب واقع شده است.

۲-شب قدر چنان بزرگ و محترم است که خداوند کتاب آسمانی خود را ظرف بیان عظمت و حرمت ان قرارداده است.

۳-ارزش شب قدر از هزار ماه برتر است. نظام نامه آفرینش درقالب برنامه ای یک ساله در این شب از سوی خداوند تقدیر می یابد و توسط فرشتگان و روح از آسمان به زمین آورده می شود و به پیشگاه امام زمان (هر نسل و عصر) تقدیم می گردد.
در شب قدر، سرنوشت انسان رقم زده می شود و اگر کسى این را بداند، مراقبت بیشتر در استفاده صحیح از این فرصت گرانبها خواهد کرد.

 

۱- توبه

از بهترین کارها در این شب، توبه است؛ اگرچه توبه همیشه پسندیده است. خداوند متعال با صراحت می فرماید: « إِنَّ اللّهَ یُحِبُّ التَّوّابِینَ» همانا خداوند توبه کاران را دوست دارد

 شهید مطهرى درباره ماه مبارک رمضان می گوید: یک ساعت اش یک ساعت است. یک شب را اگر به تأخیر بیندازیم، اشتباه می کنیم! نگویی فردا شب، شب بیست و سوم ماه رمضان یکى از شب هاى قدر است و براى توبه بهتر است! نه، همین امشب از فردا شب، بهتر است. همین ساعت از یک ساعت بعد بهتر است. هر لحظه از لحظه بعدش بهتر است. عبادت بدون توبه قبول نیست، اول باید توبه کرد. 

شست و شویى کن و آن گه به خرابات خرام

 

۲-دعا:

بند ه اى که از بیراهه به راه و از گمراهى به نور راه یافته و به منزل یار رسیده است، شایسته است که او را صدا بزند و با او ارتباط برقرار کند. دعا ارتباط با خداوند است، ذکرها، تسبیحات و مناجات ها شرح حال نیازمندِ درگاه خدا و شیفته گفت و گو با پروردگار است.

 

۴-استغفار:

حداقل یکصد استغفار در شبهاى قدر وارد شده است.

 مرحوم آیت‌الله مجتبی تهرانی (ره) «در شب‌های قدر درخواست ما از پروردگارمان دو چیز است: یکی ترمیم نسبت به گذشته و دیگری ترسیم امور آینده. وقتی می‌‏گوییم «أَسْتَغْفِرُ اللهَ رَبّی وَ أَتُوبُ إِلَیْه» و استغفار می‌‏کنیم، به مقام غفاریت خداوند پناه می‌‏بریم. ما امشب از خدا بهترین ترمیم را طلب می‌‏کنیم. یعنی می‌‏گوییم خدایا! این معاصی را از من جدا کن و مرا تطهیر کن. به شاهدان معصیت من نیز بگو یادتان برود که این بنده چه کرده است. هیچکس نتوانسته این مقامات الهیه را ادراک کند که «غافر الذنب» و «رحمه ‏للعالمین» بودن خداوند به چه معناست. نه مقام رحمت او را کسی درک کرده و نه مقام مغفرت او را. حتی نیازی نیست که بگوییم «أَسْتَغْفِرُ الله». همین ‏که خدا ببیند ما در دلمان پشیمان و خجالت‏ زده هستیم، رحمت و غفرانش را شامل حال می‌‏کند.

 

۴-تلاوت قرآن: 

از آنجایى که شب قدر، شب نزول قرآن است، بهترین عهدنامه با پروردگار، تلاوت قرآن کریم است. از این رو خواندن با تأمل و تدبر در همه اوقات  به خصوص چنین شب هایى بسیار مناسب است. خداوند در قرآن کریم می فرماید هر چه از قرآن میسر می شود، بخوانید « فَاقْرَءوُا ما تَیَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ

 

۵- شب زنده دارى:   

تمام این برکات وفضیلت ها، در پرتو شب زنده دارى و احیاى شب قدر، قابل دستیابى است؛ به ویژه اگر در مسجد به میزبانى خدا و در میان دیگر بندگان پاک خداوند انجام گیرد. امام باقر (علیه السلام) فرمود: هر که در شب قدر احیا کند، گناهانش آمرزیده می شود؛ اگر چه به عدد ستارگان آسمان باشد 

 

۶- معرفت یابى و خودشناسى  

پس از غنیمت شمردن فرصت ها و بازنگرى در افکار و اعمال خود و عزم جدى بر ترک گناهان و....

دلها، آماده شناخت هر چه بیشتر و دریافت هاى شهودى می گردد. چه اینکه به فرموده امام على (علیه السلام) معرفت، مایه نورانیت دل و باعث رسیدن انسان به مقام رستگارى و مقام قدسى و دلیل بر فضیلت انسان است و اولین و مهمترین رکن ایمان، شناخت خداوند است.

و دیگر اینکه در بین معارف، والاترین آنها، شناخت خداوند سبحان است و آخر هم شناخت حقیقى خدا، انسان را به مقام شامخ خلافت الهى نایل می کند؛ آن چنان که مظهر آسمانی او می گردد.البته خودشناسى، مقدمه چنین معرفتى است کسى خودش را نشناسد  که از کجا آمده و براى چه آمده است و به کجا خواهد رفت چگونه ممکن است خدا را بشناسد.