جهل و نادانی، ظلم و ستم به ضعیفان عالم و تضییع حقوق آنها، غارتگری، فساد و بی بند و باری، نگرانی و دلهره، دوری از اخلاق و انسانیت، تمام جوامع بشری را در آن روزگار فرا گرفته بود.
جزیرة العرب و به ویژه شهر مکه در این میان از منظر فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، پایین ترین و بدترین وضع را تحمل میکرد. اعراب جاهل با سجده در برابر بت های چوب خشک و قربانی کردن فراوان در برابر آنها، از جسم های بی جان استمداد می طلبیدند.
این اتفاق هر انسان فهمیده و عاقلی را به تعجب و تأسف وا می داشت. زنان نه تنها از حقوق اساسی خود محروم بودند، بلکه همانند کالای بی جان خرید و فروش می شدند و کمی پیش تر زنده به گور ؟!
در کلام پروردگار نیز از رسمهای باطل و غیر اخلاقی دوران جاهلیت یاد شده و به موضوعات غیر انسانی رایج، از جمله شرک و بت پرستی، آزار پدر و مادر، کشتن فرزندان، ارتکاب عمل فاسد، تجاوز به اموال یتیمان، بی عدالتی در توزیع اموال و امکانات عمومی، پایمال کردن حقوق دیگران، پرداخته شده است.
"قُلْ تَعالَوْ اَتْلُ ما حَرّمَ رَبُّکُم عَلَیْکُمْ اَلاّ تُشْرِکوا بِهِ شَیْئاً وَبِالْوالِدَیْنِ إحْساناً وَلاتَقْتُلوا أوْلادَکُمْ مِنْ إمْلاقٍ نَحْنُ نَرْزُقُکُمْ وَإیّاهُمْ وَلاتَقْرَبُوا الْفَواحِشَ ما ظَهَرَ مِنْها وَما بَطَنَ وَلاتَقْتُلوا النَّفْسَ الَّتی حَرَّمَ اللهُ إلاَ بِالْحَقِّ ذلِکُمْ وَصّیکُمْ بِهِ لَعَلَّکُمْ تَعْقِلونَ" بگو: بیایید آنچه را پروردگارتان بر شما حرام کرده است [برایتان] بخوانم: اینکه چیزی را شریک خدا قرا ندهید و به پدر و مادر نیکی کنید. فرزندانتان را از ترس فقر نکشید. ما شما و آنها را روزی می دهیم. و به کارهای زشت نزدیک نشوید چه آشکار و چه پنهان. و انسانی را که خداوند محترم شمرده به قتل نرسانید مگر به حق [و از روی قانون الهی]. این چیزی است که خداوند شما را به آن سفارش کرده، شاید درک کنید.
"وَلاتَقْرَبوا مالَ الْیَتیمِ إلاّ بِالَّتی هِیَ أحْسَنُ حَتّی یَبْلُغَ أشُدَّهُ وَأوْفوا الْکَیْلَ وَالْمیزانَ بِالقِسْطِ، لانُکَلِّفُ نَفْساً إلاّ وُسْعَها وَإذا قُلْتُمْ فَاعْدِلوا وَلَوْ کانَ ذا قُربی وَبِعَهْدِ اللهِ أوْفوا ذلِکُمْ وَصّیکُمْ بِهِ لَعَلّکُمْ تَذَکَّرونَ [2]" و به مال یتیم جز به بهترین صورت [و برای خدمت به او] نزدیک نشوید تا به حد رشد خود برسد، و حق پیمانه و وزن را به عدل و دادگری رعایت کنید. ما هیچ کس را به بیش از توانائی و قدرتش وادار نمی کنیم. هنگامی که [در مقام داوری یا شهادت] سخنی می گوئید، عدالت را مد نظر قرار دهید حتی اگر در مورد نزدیکان شما باشد، و به پیمانهای خداوند وفادار باشید. اینها مواردی است که خداوند شما را به آن سفارش می کند، تا شاید پند گیرید.
در این شرایط بود که پروردگار متعال، سایه رحمت بی کرانش را بر پهنه این گیتی و مردمان در خواب غفلتش گستراند و محمد(ص) را به مقام پیغمبری برگزید و مبعوث کرد.
یکی از زیباترین توصیفات و احادیثی که بازگو کننده حقیقت بعثت است و آغاز وحی را به خوبی روشن می سازد، روایتی است از دهمین پیشوای شیعیان جهان؛ حضرت امام هادی (علیه السلام) که می فرمایند: هنگامی که محمد (صلی الله علیه و آله) ترک تجارت شام گفت و آنچه خدا از آن راه به وی بخشیده بود به مستمندان اهداء فرمود، هر روز به کوه حراء می رفت و از فراز آن به آثار رحمت پروردگار می نگریست و شگفتی های رحمت و بدایع حکمت الهی را مورد بررسی قرار می داد. به اطراف آسمان ها نظر می دوخت و کرانه های زمین و دریاها و دره ها و دشت ها و بیابان ها را از نظر می گذرانید، و از مشاهده آن همه آثار قدرت و رحمت الهی، درس عبرت می آموخت.
از آنچه می دید، به یاد عظمت خدای آفریننده می افتاد. آن گاه با روشن بینی خاصی به عبادت خداوند اشتغال می وزید. چون به سن چهل سالگی رسید خداوند نظر به قلب وی نمود، دل او را بهترین و روشنترین و نرمترین دلها یافت. در آن لحظه خداوند فرمان داد درهای آسمان ها گشوده گردد. محمد (صلی الله علیه و آله) از آنجا به آسمان ها می نگریست، سپس خدا به فرشتگان امر کرد فرود آیند و آنها نیز فرود آمدند، و محمد (صلی الله علیه و آله) آنها را می دید. خداوند رحمت و توجه مخصوص خود را از اعماق آسمان ها به سر محمد (صلی الله علیه و آله) و چهره او معطوف داشت.
اگر چه بیان هدف از بعثت پیامبران و به ویژه بنی مکرم اسلام(ص) در این مجال نمی گنجد، اما انقلاب ارزش ها، تحکیم وحدت میان انسان ها، تزکیه، پرورش و تعالی روح، صلح و دوستی و همچنین رساندن به مقام عبودیت از مهمترین آنهاست .
ترویج فضائل اخلاقی نیز از دیگر علل و انگیزه های بعثت انبیاء الهی است. با نگاهی به سیره پاک نبوی می توان دریافت که گفتارها و رفتارهای ایشان، سرشار از سفارشهای اخلاقی و تربیتی است.
مع الوصف بعد از بعثت رسول گرامی اسلام(ص)، اصول و ارزشهای جاری در جامعه که علیه مصالح دنیا و آخرت مردم بود، به ارزشهای انسانی و الهی تبدیل شد و در یک جمع بندی اجمالی تمام قوانین و ملاکهای ظاهری و مادی جای خود را به معیارهای ارزشمند و متعالی داد.
آری بعثت پیامبر(صلّی الله علیه و آله) ارزشهای ضد انسانی را دگرگون کرد و مسیری تازه پیش پای بشریت قرارداد.
پایگاه اطلاع رسانی
حوزه نمایندگی ولی فقیه در جمعیت هلال احمر