میزگرد علمی- تخصصی بررسی کتاب عالمگیر اثر اسلاوی ژیژک با ارائه علیرضا سمیعی و اسماعیل نوشاد از سوی معاونت فرهنگی و امور آموزشی و پژوهشی حوزه نمایندگی ولی فقیه در جمعیت هلالاحمر برگزار شد.
«کتاب عالمگیر؛ کووید- ۱۹ جهان را تکان میدهد» نوشته اسلاوی ژیژک را چند انتشارات منتشر و راهی بازار نشر کردهاند. این نشست در ادامه سلسله نشستهای حوزه نمایندگی ولی فقیه در هلال احمر و با هدف تقویت مبانی نظری حوزه امداد و یاریگری با رعایت پروتکلهای بهداشتی و محدودیتهای فاصلهگذاری اجتماعی برگزار شد.
هدف از برگزاری نشست علمی-تخصصی، بررسی و تحلیل موضوعهای مربوط به جمعیت هلالاحمر با حضور اندیشمندان و متفکران حوزه علوم انسانی و مقدمه برگزاری همایش اخلاق امدادگری است.
در آغاز این نشست، اسماعیل نوشاد، پژوهشگر حوزه فلسفه ضمن معرفی اسلاوی ژیژک فیلسوف معروف اروپایی، توضیح کوتاهی در مورد کتاب عالمگیر ارایه کرد.
نوشاد با اشاره به اینکه این کتاب برخلاف دیگر آثار نویسنده، به زبانی ساده و روان نوشته شده است، افزود: در این کتاب از بحران کووید- ١٩ با عنوان «امر نابهنگام » یاد شده است. یعنی امری که به یک باره ظهور و جوامع بشری را دچار شوک میکند. یک رخداد که در ساختار سیاسی_اجتماعی وقفه میاندازد.
از نگاه این پژوهشگر این مصداق و تعریف، ارتباطی برقرار کرده است میان این کتاب و اهداف جمعیت هلالاحمر.
او در تبیین و توضیح این امر نابهنگام خاطرنشان کرد: در نگاه نویسنده این امربه نابهنگام یک فرصت تغییر در جهان و عصر کنونی ایجاده کرده است. تغییری که میتواند پیامدهای مثبتی به دنبال داشته باشد.
نوشاد با اشاره به چالشهایی همچون مسألهگازهای گلخانه و مسائل محیط زیستی اضافه کرد: در طول این سالها کشورهایی همچون آمریکا و چین برای تغییر در روند چالشهای محیط زیست و مسائلی همچون گازهای گلخانه ای جلسات متعددی برگزار کردهاند، اما هیچگاه به نتیجه نرسیده است، زیرا این چالش نیازمند تغییر نگاه در عرصه اقتصادی و سیاسی در جهان بوده؛ کووید- ١٩ این فرصت را برای تجدیدنظر در روند اداره سیاسی و اقتصادی جهان ایجاد کرده است.
همه با هم
به نگاه این محقق در دنیای اقتصادی امروز که فاجعه ای همچون فقر یک وضع اقتصادی طبیعی تعریف میشود؛ کووید-١٩ وقفهای ایجاد و به انسان گوشزد میکند که زندگی امری اجتماعی است.
او توجه به حس همبستگی را یکی از مهمترین نکات کلیدی کتاب عالم گیر دانست و افزود: در کووید-١٩ مسأله جهان از من به ما تبدیل میشود و نگاه به دیگری مهم شمرده میشود. میگوید اگر میخواهی خود و دیگری در خطر نباشید باید ماسک بزنید. این همان نگاه اخلاقی است که در جهان کنونی کمرنگ شده است.
از نگاه اسماعیل نوشاد، ژیژک در این کتاب همه تلاش خود را به کار گرفته و از اندیشمندان پیش رو از فردریک هگل تا ژاک لکان کمک میگیرد تا یک تأثیرگذار برای خواننده بنویسد.
او با انتقاد از اینکه در این کتاب راهکار ژیژک یک نوع کمونیسم متفاوت است، افزود: نویسنده نوع جدیدی از کمونیسم را به عنوان راهکار برای عبور از وضع فعلی میداند، راهکاری که برگرفته از عقاید او است نه تجربیات شکل گرفته در مواجهه با کرونا ویروس.
از ترامپ تا حریرچی
علیرضا سمیعی، فعال فرهنگی و پژوهشگر حوزه یکی دیگر از سخنرانان این نشست بود که به بررسی و واکاوی کتاب عالم گیر و جهان پسا کرونا پرداخت.
وی معتقد است ژیژک در این کتاب سعی دارد با نگاه نقادانه تأثیرات کرونا بر دنیا را صریح و روان واشکافی کند.
از نگاه این پژوهشگر این که نویسنده در این کتاب از مسیح تا ترامپ، پوتین و حریرچی نقل قول است، نشانهای از همین واشکافی است.
سمیعی افزود: این کتاب به پرسشهایی همچون ماهیت کرونا چیست؟ دشمن است یا دشمن نیست؟ پاسخ میدهد.
او در تبیین این پرسشها افزود: در این کتاب کووید- ١٩ یک وضع است نه دشمن، این ویروس ماهیت قابل تکثیر و سرایت دارد. این یعنی این ویروس با دیگری در آمیخته است.
این پژوهشگر با اشاره به این که ژیژک فصل اول کتاب را با نقل قولی از انجیل شروع کرده است؛ با این عنوان که مرا لمس مکن، افزود: مسیح به پیروان خود میگوید: «مرا لمس نکنید، در عوض، دیگران را با محبت نوازش و با آنان به مهربانی رفتار کنید.
به نگاه این نویسنده این آغاز و این تأکید بر محبت، همان دیگری خواهی است که در دین و فلسفه به آن اشاره شده است.
سمیعی نهضت صلیب سرخ را نیز نهضت دینی و فلسفی بر میشمارد و اضافه می کند: در بسیاری از سازمانهای بینالمللی و حتی فرهنگ سیاست مقدم بر حل امر دیگری شده است، اما جمعیت هلال احمر یک فلسفه دیگرخواهی و اخلاق مدارانه دارد که میتواند در این جهان پسا کرونا به عنوان یک سازمان فعال فعالیت داشته باشد.
سمیعی با بیان اینکه در این کتاب نظام سرمایهداری و نئولیبرالیسم متهم دستبرد به طبیعت برای دستیابی به تولیدات بیسرحد صنعتی و نهایتا منافع حداکثری است، افزود: از نگاه نویسنده این نظام متهم است با دست بردن در طبیعت، به چرخه طبیعی و اکوسیستم حیات به مقیاس زیادی آسیب رسانده و خلق بیماریهای نوپدید، به شکلی واکنش چرخه حیات آسیب دیده به این دستبرد است.
ویروسی که فقیر و غنی نمیشناسد
به نگاه نویسنده ژیژک معتقد است که برابر این ویروس، همگی در یک قایق نشستهایم.
سمیعی به گریز این فیلسوف سرشناس در فصل چهارم کتاب به ایران و نقل قول از ایرج حریرچی معاون وزیر بهداشت اشاره دارد که گفته بود، ویروس کرونا، ویروس دموکراتی است؛ فقیر و غنی نمیشناسد، مسئول و غیرمسئول نمیشناسد.
سمیعی در ادامه به آثار ظهور کروناویروس در حوزه فرهنگ، اقتصاد و اجتماع اشاره و خاطرنشان کرد: در عصر کرونا ما به این حقیقت میرسیم که انسان در جزیره جدای از دیگری زندگی نمیکند. ما مدام در این عصر در مورد دیگری حرف میزنیم در مورد اینکه ما در یکی کشتی مشترک زندگی میکنیم.
او در ادامه با بیان اینکه در این عصر و این تغییرات به نگاه ژیژک جمع مقدم بر فرد است افزود: این بخش از کتاب و این جهانبینی پس از کرونا، مقطع اتصال موضوع با جمعیت هلالاحمر است، نقطه اتصال داوطلبی. در جهان پس از کرونا «دیگری» مهم شمرده شده است، این به معنی ارتقای جایگاه داوطلبی در عصر پسا کروناست.
از نگاه سمیعی این دیگرخواهی مهمترین دستاوردی است که میتوان از این فاجعه به دست آورد.
وی معتقد است فارغ از صدمات اقتصادی کرونا این تبدیل من به ما و درک «دیگری» میتواند نقطهای برای حذف تبعیضهای اقتصادی و اجتماعی و جفاهای محیط زیستی شود.
او در پایان صحبتهای خود به تأثیر کرونا در جامعه ایران نیز اشاره کرد و افزود: به عقیده من، ما در کرونا و پاسخگویی به آن از دیگر کشورهای به اصطلاح جهان اول عقب نماندهایم و این میتواند به این معنا تعبیر شود که ایران در جهان پسا کرونا نیز با توجه به مسأله اهمیت معنویت در کشور یک مولفه و گفتمان تأثیرگذار باشد.
لازم به ذکر است که برنامه مدرسه یاریگری هر یکشنبه رأس ساعت ١١ در فضای اجتماعی اینستاگرام جمعیت هلالاحمر به صورت زنده نیز پخش میشود و علاقهمندان میتوانند از طریق آدرس REDNES.IR@ در این نشست شرکت کنند.
سلسله نشستهای علمی مرتبط با مفاهیم و اهداف جمعیت هلالاحمر در آینده با حضور صاحبنظران و کارشناسان ادامه خواهد یافت. هدف از برگزاری این سلسله نشستهای علمی- تخصصی این است که اندیشمندان و متفکران حوزه علوم انسانی موضوعهای مربوط به جمعیت هلالاحمر را بررسی و تحلیل کنند و مقدمه برگزاری همایش اخلاق امدادگری باشد.
کوتاه در مورد «کتاب عالمگیر»
اسلاوی ژیژک فیلسوف معروف معاصر به تازگی کتابی با عنوان «پاندمیک کووید- ۱۹ جهان را تکان میدهد» نوشته است. این کتاب با عنوان «عالمگیر» را هوشمند دهقان مترجم نامآشنای فلسفه و ادبیات از طریق انتشارات صدای معاصر در دست چاپ دارد. کتاب ژیژک «عالمگیر!» نام دارد و عنوان فرعیاش هم «کووید-۱۹ جهان را تکان میدهد!» است.
اینمتفکر معاصر در کتاب جدیدش درباره اپیدمی ویروس کرونا نوشته و اثرش یک مقدمه، ۱۰ فصل و یک ضمیمه دارد. عناوین اصلی اینکتاب به ترتیب زیر هستند:
«سرآغاز: مرا لمس مکن! فاصلهگذاری بدنی»، «فصل اول: اکنون همگی در یک قایق نشستهایم نیاز جهان به همپیوسته کنونی به نسخهای جدید»، «فصل دوم: چرا همیشه خستهایم؟ تفاوت میان دورکاریِ کارگران قراردادیِ خود استثمارگر و دورکاری مدیران بالارده»، «فصل سوم: به سوی طوفانی تمام عیار در اروپا مسأله پناه جویان و پیامدهای منفی کرونا برای اروپا»، «فصل چهارم: به برهوت ویروسی خوش آمدید! لزوم بازسازماندهی اقتصادی جهان»، «فصل پنجم: پنج مرحله تمام اپیدمیها عبور هر بحران، فردی یا اجتماعی، از پنج مرحله انکار، خشم، چانهزنی، افسردگی و پذیرش»، «فصل ششم: ویروس ایدئولوژی فرصتی برای اندیشیدن در مورد معنا(یا بیمعنایی) زندگی... و سیاستهای یک بام و دو هوای دولتمردان جهان»، «فصل هفتم: آرام باشید و بترسید! آنجا که نباید میترسیم و آنجا که باید نمیترسیم»، «فصل هشتم: نظارت و مجازات؟ بله لطفاً! کروناویروس، دستاویز خوبی است برای کنترل افراد»، «فصل نهم: آیا تقدیر ما، رجعت به بربریّت با چهرهای انسانی است؟- اصل بقای سالمترینها، تقاضای داروی انحصاری، بقای برهنه»، «فصل دهم: کمونیسم یا بربریّت، بههمین سادگی! بر سر یک دوراهی سرنوشتساز: بربریّت یا کمونیسم در شکلی نوین» و «ضمیمه: دو نامه مفید از دوستان.»
4006008/2/2020 4:49:16 PMhttp://Media.nvhelal.ir/Image/2020/08/202008108484208884_Orig.jpghttp://Media.nvhelal.ir/Image/2020/08/202008108484208884_Thum.jpg
 |
4006008/2/2020 4:49:16 PMhttp://Media.nvhelal.ir/Image/2020/08/202008108475451388_Orig.jpghttp://Media.nvhelal.ir/Image/2020/08/202008108475451388_Thum.jpg
 |
4006008/2/2020 4:49:16 PMhttp://Media.nvhelal.ir/Image/2020/08/202008108463712616_Orig.jpghttp://Media.nvhelal.ir/Image/2020/08/202008108463712616_Thum.jpg
 |
4006008/2/2020 4:49:16 PMhttp://Media.nvhelal.ir/Image/2020/08/202008108642961800_Orig.jpghttp://Media.nvhelal.ir/Image/2020/08/202008108642961800_Thum.jpg
 |
4006008/2/2020 4:49:16 PMhttp://Media.nvhelal.ir/Image/2020/08/202008107951305906_Orig.jpghttp://Media.nvhelal.ir/Image/2020/08/202008107951305906_Thum.jpg
 |