Print Logo
سیره رئیس مکتب جعفری شنبه 15 خرداد 1400 ساعت 08:17

مکتبی برای گسترش و حفظ معارف دین اسلام


جعفر بن محمد(ع) ششمین امام شیعیان، در سال 83 هجری قمری در مدینه چشم به جهان گشود. لقب مشهور ایشان «صادق» است. مذهب شیعه به واسطه تلاش های ایشان به عنوان "مذهب جعفری"شناخته شده است. آن حضرت پس از پدر، رهبری فکری و سیاسی شیعیان را به عهده گرفت و با تشریح فرهنگ غنی و پرمایه اسلام به گسترش و اشاعه معارف دینی همت گمارد.

دوران امامت آن امام معصوم مصادف با ضعف امویان و انتقال خلافت از امویان به عباسیان و آغاز حکومت آن ها بود. کشمکش ها و اختلافات میان بنی امیه و بنی عباس و تمرکز آن ها بر تصاحب خلافت، فرصت مناسبی را برای امام صادق(ع) به وجود آورد تا بتواند در سطح گسترده اسلام و فقه را به همگان معرفی کند. ایشان همچنین با تربیت شاگردان بسیار برجسته، فرهنگ ناب تشیع را که از اسلام محمدی سرچشمه گرفته بود، به جهانیان عرضه کرد.

امام صادق(ع) درهای جدیدی از علوم را چه در زمینه خداشناسی و چه در حیطه تجربی به روی انسان های جویای علم گشود و چنان رونقی به محافل علمی و فرهنگی پدر بزرگوارش بخشید که تعداد شاگردان ایشان، حدود چهار هزار نفر بیان شده است.

از جمله شاگردان مشهور ایشان می توان از جابر بن حیان، پدر علم شیمی یاد کرد که کتاب های وی در زمان قرون وسطی به زبان های گوناگون اروپایی ترجمه شد.

در زمان حیات امام(ع)، فرقه ها و گروه های مختلفی نیز به وجود آمدند که با اندیشه های انحرافی خود سعی در خراب کردن چهره اسلام و تشیع داشتند.

مهمترین فعالیت های ایشان در مبارزه با آن عقاید انحرافی عبارتند از:

  1. بیان و شرح اصول اعتقادی صحیح
  2. پاسخ به شبهات و سؤالاتی که از ناحیه مسلمانان و شیعیان مطرح می شد
  3. جلسات درس، یا دانشگاه بزرگ جعفری
  4. تعلیم و تربیت شاگردان متخصص
  5. مناظرات علمی با دانشمندان سایر مذاهب

امام صادق(ع) همواره در جلسات خود با شاگرادن و نزدیکان، پس از هشدار در خصوص دام های شیطانی، ویژگی های شیعیان را بر می شمردند.

از منظر ایشان دو صفت بارز در شیعیان حقیقی عبارت است از:

آخرت در نگاه شیعیان:" آخرت‏در نگاه آن ها بسیار بزرگ است، به اندازه‏اى که چیزى را با آن‏عوض نمى‏کنند ... و دنیا نزد آن‏ها همانند مارگزنده و دشمن بى‏زبان‏است."

انس با خدا: "آن‏ها باخدا انس گرفته‏اند و از آن‏چه که مال اندوزان به آن انس‏گرفته‏اند، در هراسند."

حضرت صادق(ع) پس از برشمردن این دو ویژگى مهم، فرمود: « آن‏ها دوستان‏حقیقى من هستند. به وسیله آن‏ها فتنه شکست مى‏خورد و هرگرفتارى‏ بر طرف مى‏شود.»

در روز 25 شوال سال 148 هجری قمری، جاسوس ها و مزدوران منصور دوانیقی، پس از مدت ها تحت نظر داشتن خانه امام، با به کارگیری دسیسه ای، سمی قوی را به دست یکی از خدمه ها به ایشان نوشاندند و آن حضرت را به شهادت رساندند.

جرعه هایی از زلال کلمات امام صادق علیه السلام

امام صادق(ع) فرمودند: «در شگفتم از کسی که از چهار چیز بیم دارد، چگونه به چهار کلمه پناه نمی برد.

  1. در شگفتم از کسی که ترس بر او غلبه کرده، چگونه به ذکر «حَسبُناالله و نِعمَ الوَکیل...» (سوره آل عمران، آیه ۱۷۱) پناه نمی برد، در صورتی که خداوند به دنبال ذکر یادشده فرموده است:«پس (آن کسانی که به عزم جهاد خارج گشتند و تخویف شیاطین در آنها اثر نکرد و به ذکر فوق تمسّک جستند)، همراه با نعمتی از جانب خداوند (عافیت) و چیزی زاید بر آن (سود در تجارت) بازگشتند و هیچ گونه بدی به آنان نرسید.»
  2.  در شگفتم از کسی که اندوهگین است، چگونه به ذکر« لااله الّا أنت سُبحانَک أنّی کُنتُ مِنَ الظّالِمین» (سوره انبیاء، آیه ۸۷) پناه نمی برد؛ زیرا خداوند به دنبال این ذکر فرموده است:«پس ما یونس را در اثر تمسّک به ذکر یادشده، از اندوه نجات دادیم و همین گونه مؤمنان را نجات می بخشیم.» (سوره انبیاء، آیه ۸۸)
  3.  در شگفتم از کسی که مورد مکر و حیله واقع شده، چگونه به ذکر « وَ أُفَوِّضُ أَمْرِی إِلَی اللهِ إِنَّ اللهَ بَصِیرٌ بِالْعِباد» (سوره غافر، آیه ۴۴). .. پناه نمی برد؛ زیرا خداوند به دنبال ذکر فوق فرموده است:«پس خداوند (موسی را در اثر ذکر یادشده) از شرّ و مکر فرعونیشان مصون داشت.» (سوره غافر آیه ۴۵)
  4.  در شگفتم از کسی که طالب دنیا و زیبایی های دنیاست، چگونه به ذکر «ماشاءَ اللهُ لاقُوَّةَ إِلَّا بِالله »(سوره کهف، آیه 39) پناه نمی برد؛ زیرا خداوند بعد از ذکر یادشده فرموده است: (مردی که فاقد نعمت های دنیوی بود، خطاب به مردی که از نعمت ها برخوردار بود) فرمود: اگر تو مرا به مال و فرزند، کمتر از خود می دانی، امید است خداوند مرا بهتر از باغ تو بدهد.»( الأمالی صدوق، ص 6؛ بحارالانوار، ج 90، ص 184-185، به نقل از موعود، شماره 167)

پایگاه اطلاع رسانی

حوزه نمایندگی ولی فقیه در هلال احمر