به همین دلیل است که افرادی که در کارهای خود با دیگران مشورت می کنند کمتر دچار اشتباه می شوند و در مقابل، افرادی که در تصمیماتشان، خود رای عمل می کنند و احساس می کنند به افکار دیگران احتیاجی ندارند معمولا دچار اشتباهات بزرگی می شوند. از این رو پیامبر اکرم(ص) می‌‌فرمایند: «هیچ‌کس در کارهاى خود مشورت نمىکند، مگر این‌‌که به راه راست و مطلوب هدایت مىشود.»
بنابر این، اصل مشورت و مشاوره، در دین اسلام نیز جایگاه ویژه‌ای دارد و همچنین از مهمترین مسائل اجتماعی محسوب می شود.
قرآن کریم در آیاتی به این مهم می‌پردازد و در سوره شوری آیه 38 این گونه می فرماید: «وَ الَّذینَ اسْتَجابُوا لِرَبِّهِمْ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ أَمْرُهُمْ شُورى بَیْنَهُمْ...»؛ و آنان که دعوت پروردگارشان را پاسخ مىگویند و نماز مىگزارند و کارشان بر پایه مشورت با یکدیگر است...
همانطور که در معنای این آیه مشخص است خداوند پس از بیان مسئله ایمان و نماز، مشورت را مطرح کرده است که این خود دلیل بر اهمیت اصل مشاوره است که بر طبق آن یکی از نشانه های مؤمنان این است که در تمامی امور اعم از فردی، اجتماعی و حکومتی مشورت می کنند.
همچنین در جایی دیگر نیز در سوره مبارکه آل عمران آیه 159 به اهمیت این موضوع اشاره شده است:«فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ کُنْتَ فَظًّا غَلیظَ الْقَلْبِ لاَنْفَضُّوا مِنْ حَوْلِکَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَ شاوِرْهُمْ فِی الْأَمْر»؛به (برکت) رحمت الهى، در برابر آنان [مردم] نرم (و مهربان) شدى! و اگر خشن و سنگ‌دل بودى، از اطراف تو، پراکنده مىشدند. پس آنها را ببخش و براى آنها آمرزش طلب کن! و در کارها، آنان‌را مورد مشورت قرار ده.
در اینجا ذکر این نکته ضروری است که مشورت کردن دلیل بر نا آگاهی و نادانی نیست، بلکه در بسیاری از موارد، مشورت به منظور کسب آگاهی بیشتر است و همچنین منفعت های فراوانی نیز به همراه دارد از جمله:
- رشد و پیشرفت: بدون شک حرکت کردن در مسیری که با خرد جمعی انتخاب شده است درست ترین و بهترین مسیرها ست. امام حسن مجتبی(ع) در این باره می فرمایند: «هر گروهی که مشورت کند، به راه رشد و هدایت رهنمون شده است.»
- آگاهی از میزان دوستی و دشمنی اطرافیان: یکی دیگر از اهداف مهم رایزنی کردن در امور، شناخت دوست از دشمن و آگاهی از اهداف آن هاست به طوری که در اسلام حتی به مشورت با دشمنان نیز سفارش شده است. امام علی(ع) می فرمایند: «با دشمنانت مشورت کن تا از میزان دشمنی و هدف های آنها آگاه شوی».
- تقویت حس اعتماد به نفس: یکی از مهمترین دلایل تاکید پیشوایان ما بر تقویت انگیزه برای مشورت کردن بین امت شان، رشد و بالندگی شخصیت آنها و ایجاد حس اعتماد به نفس در آنان بوده است، تا بدین وسیله آنها را از توانایی درونی شان آگاه سازند و بر گستره اندیشه و عقل شان بیفزایند.
- از بین رفتن غرور کاذب: از دیگر مزیت های مشاوره، رهایی از دام غرور و خودرایی است. هنگامی که شخصی با دیگری مشورت می کند، به این حقیقت دست می یابد که افرادی با اندیشه برتر از او نیز وجود دارند. امام علی (ع) در نامه ای به فرزندش، محمد بن حنفیه این گونه ذکر کرده اند: «کسی که خود را بی نیاز از نظر دیگران بداند، در معرض خطر واقع می شود و هرکس آرای دیگران را بپذیرد، خطرگاه ها را می شناسد»
- رهایی از سرزنش و پشیمانی: شخصی که در انجام کارهاى خود با دیگران مشورت مىکند، اگر پیروز شود کمتر مورد حسادت سایرین واقع مىگردد؛ زیرا آنان پیروزى وى را از خودشان مى دانند و اگر با شکست مواجه گردد، زبان اعتراض و سرزنش مردم بر او بسته است، زیرا هیچ کس به نتیجه تصمیم خود اعتراض نمىکند. چنان که در سخن امام کاظم(ع)آمده است: «هر کس مشورت کند، اگر درست عمل کرد، تحسین می شود و اگر اشتباه کرد، سرزنش نخواهد شد»
پایگاه اطلاع رسانی حوزه نمایندگی ولی فقیه در جمعیت هلال احمر