ضرورت بهره مندی از سیره و شیوه اهل بیت (ع) برای کرامت انسانی، کمک به همنوع و دستگیری از نیازمندان

رسول خدا اسوه مدارا و نرم خویی

یکی از اصول فطری و مهم تربیتی توجه به الگو هاست که در قرآن هم نمونه های متعددی از زندگی انبیا و بزرگان برای الگو گیری بیان شده است .

در ایام رحلت نبی مکرم اسلام (ص) و به منظور شناخت بهتر از عنایت الهی به اخلاق پیامبر رحمت و کرامت ، به عنوان نمونه ای برای مسلمین می توان به ایه ١٢٨سوره توبه اشاره نمود  که می فرماید  و لقد کان لکم فی رسول الله اسوهٌ حسنه لمن کان یرجو الله و الیوم الاخر و  بیانگر آن است که برای برخورداری از رحمت خدا تاسی از پیامبر متقن ترین روش می باشد اما خداوند چنان ارزشی برای پیامبرش قایل است که در یک حدیث قدسی می فرمایید "یا احمد لو لاک لما خلقتُ الافلاک "پیامبر اگر وجود با برکت تو نبود زمین و آسمان را خلق نمی کردم

از مطالب فوق معین شد هم پیامبر و هم اسوه بودنش مورد عنایت ذات ربوبی است و لازم است در ایام رحلت نبی مکرم اسلام و در بیست و هشتم صفر به بارزترین خصلت رسول خدا که همان رافت و مدارا با امت بود اشاره شود

در همین رابطه باید اضافه کرد که وجود با برکت رسول خدا(ص) می فرماید خداوند مرا مامور به مدارای به مردم نمود همانطوری که مامور به اقامه فرایض و واجبات نمود (کافی ج٢ص١١٧)

با نگاهی به تواریخ معتبر نمونه های متعددی از مدارا و گذشت و خوش خلقی در رفتار با امت را خواهیم دید مانند مدارا با اسرای جنگی و یا مدارا با خطاکاران امت  و رافت با سالمندان و آسیب دیدگان و خوش خلقی با کودکان و گذشت از توهین کنندگان به خود همانند کسانی که در مدینه و مکه به صورت مستقیم وجود مبارکش را با زبان یا با ریختن خاکروبه و شکمبه با گذشت و چشم پوشی عبور می کرد و بارزترین نمونه آن  رفتار با اسرای فتح مکه بود که حضرت آنان را  بدون هیچ شرطی  آزاد فرمود.

بنابراین این که مقام رسول خدا متمایز از همه انبیاست دلایل قاطعی برایش وجود دارد و در نقلی از امالی صدوق (ص ٢٣٦ج٦ )حکایتی از ام سلمه همسر پیامبر نقل می کند که پیامبر در لحظه جان دادن می فرمود "رب سلّم امه محمد من النار و یسّر علیهم الحساب"خدایا امتم را از اتش دوزخ محافظت کن و حساب روز جزا را برایشان آسان بفرما.

آنچه در این سطور در ارتباط با پیامبر گرامی اسلام در صدد بیان آن بودیم را می توان شامل: 

1. اشاره به جایگاه ویژه رسول خدا به عنوان خاتم المرسلین
2. توجه به اسوه بودن حضرت برای تمامی مسلمین
3. تاسی و پیروی از اخلاق نبی اسلام در گذشت و مدارا و خوش خلقی و مهربانی و چشم پوشی از خطا های دیگران به منظور اصلاح آینده می باشد که بی تردید می تواند درس بزرگی برای همه ما باشد دانست.

امام حسن مجتبی اسوه تقوا و بردباری 

بیست و هشتم  ماه صفر، شیعیان در سوگ امامی می‌نشینند که در فضایلش سیوطی صاحب کتاب تاریخ ‌الخلفا او را متین، بردبار ، باوقار، بزرگوار و سخاوتمند معرفی کرده است. امام مجتبی (ع) محبوب قلب پیامبر بود و در مدینه به لحاظ رعایت اخلاق  و صبوری یک شخصیت برجسته و واقعی بود.در ذکر مناقب امام مجتبی(ع) دو نکته حائز اهمیت است:

1.  تحمل و بردباری آن حضرت در راه اسلام است که شاید سخت‌ترین تصمیم زندگی ایشان امضای توافق صلح با معاویة فریبکار بود، تا جایی که بعد از این ماجرا در کوچه‌های مدینه ایشان را مذل المومنین خطاب می‌کردند (یعنی ای کسی که با صلح با معاویه آبروی مؤمنین را بردی) ولی امام برای مصلحت و حفظ اسلام بر تصمیمی که گرفته بود اعتقاد محکم داشت و همه مرارت‌ها را به جان خرید.
2.  سخاوتمندی آن حضرت است که البته امام با گداپروری به شدت مخالف بود و اگر محتاجی به ایشان مراجعه می‌کرد در حد توانش می‌کوشید فقرش را برای همیشه برطرف نماید و اهتمام جدی به مساعدت و یاری داشت. در تاریخ یعقوبی نقل شده است که حضرت سه مرتبه اموالش را بین مستمندان تقسیم کرد و اگر مالی برای کمک نداشت، نیازمند را برای رفع نیازش راهنمایی می‌کرد.

باز از همان منبع نقل است که فقیری به حضرت مراجعه کرد و چون آن حضرت دستش از مال خالی بود به فقیر فرمود: امروز خودم چیزی برای کمک ندارم، ولی تو را راهنمایی می‌کنم تا به حاجتت برسی. فرمود: امروز دختر خلیفه از دنیا رفته و کسی تاکنون به او تسلیت نگفته است، برو در خانة خلیفه و بگو «الحمد لله الذی سترها بجلوسک علی قبرها و لا هتکها بجلوسها علی قبرک» یعنی خدا را شکر که خداوند او را با نشستن تو روی قبرش از هتک و بی‌حرمتی در آینده محافظت کرد، شاید اگر او اول روی قبرت می‌نشست و سوگواری می‌کرد، احتمالاً یک دختر تنها و پدر از دست داده در آن شرایط مورد بی‌حرمتی قرار می‌گرفت.

خلیفه از کیفیت بیان این نوع همدردی مشعوف و خوشحال شد و دستور داد به او پاداش دادند. سپس از او پرسید: قبل از خانه من کجا بودی؟ فقیر گفت: منزل حسن بن علی (ع) بودم. خلیفه گفت: از این نوع تسلیت گفتن فهمیدم از خانه ایشان آمدی چون فصاحت و سخنان شیرین و وزین، متعلق به خاندان رسول خداست.

نتیجه این که در ترویج فرهنگ کمک و مساعدت و کیفیت آن باید از مکتب اهل بیت (ع) بهره برداری نمود

 این امام همام وقتی در لحظات جان دادن پیامبر(ص) اشک می‌ریخت رسول خدا فرمود: حسن جان تو در جلوی من گریه نکن طاقت دیدن اشک‌های تو را ندارم و در روزی که خودش با زهر همسر جنایتکارش در احتضار بود وقتی اشک برادرش حسین را دید فرمود: «لایوم کیومک یا ابا عبدالله» حسین جان برادرم وضع جان دادن تو خیلی بدتر از من است و روزی بدتر از آن روز نخواهد بود.

نکته قابل توجه آن که در راستای عمل به اندیشه ها و اموزه های اهل بیت (ع) و مرتبط با با فعالیت های جمعیت هلال احمر که همانا کرامت انسانی، کمک به همنوع، و دستگیری از نیازمندان است هم می بایست از سیره و شیوه اهل بیت (ع) بهره برداری  نمود.

سید طه موسوی

مسئول دفتر نمایندگی ولی فقیه در موسسه علمی- کاربردی هلال احمر